De BU 89 was de eerste botter die in 1999 in het bezit kwam van de stichting “De Spakenburgse Botter”. Deze stichting gaf het schip het nummer BU 89. Dit als eerbetoon aan Peter Blokhuis Johz. (Peet van Hannes van Bont). Deze visser heeft tot 1951 gevist met de BU 89.
De Stichting Spakenburgse Botter heeft het schip sindsdien in de verhuur en daardoor kunnen zij – mede dankzij hun enthousiaste vrijwilligers – het schip onderhouden.
Zojuist is een grondige restauratie afgerond, waarbij het gehele achterschip (met meerdere gangen!) is vernieuwd op de helling bij Scheepstimmerwerf Nieuwboer.
De geschiedenis van het schip wordt uitgebreid beschreven op de website van de stichting. Voor de meer informatie over het verhuur en de geschiedenis www.botter.nl
De BU89 een eerbetoon aan Peet van Hannes van Bont.
De botter BU89 in Museumhaven Spakenburg is in 1907 op de werf van Schaap in Huizen gebouwd. De BU 89 is een zogeheten Zuidwal- of Gooier botter. De Huizer botters zijn gebouwd naar het model dat rond 1850 is ontwikkeld door Hendrik Willem Nieuwboer uit Spakenburg. De opdracht voor de bouw van deze botter werd gegeven door mevrouw Westland-Bout. Zij had al de botter HZ101. De nieuwe botter werd genummerd HZ 262. Vier zoons van mevrouw Westland-Bout visten met deze twee botters. In 1911 werd de HZ 262 omgenummerd naar HZ 102.
Na de eerste wereldoorlog hielden veel Huizer vissers al vlug op met de visserij en deden hun schip van de hand. De HZ 102 werd vermoedelijk rond 1918 verkocht aan de Harderwijker visser Wouter Klaassen, bijgenaamd Saultje. Hij was een bekende Harderwijker visser. Over hem werd gezegd: “Als alle Harderwijker vissers in de haven liggen is Saul nog op zee”. Het nummer van de botter werd HK 112. Hij was getrouwd met Leonora Petersen, dochter van Jan van Leen of zeehond Petersen. Er gaat een verhaal over een visser met de bijnaam “de zeehond”. Deze bijnaam had hij te danken aan het feit dat hij met een door hem gevangen zeehond als curiositeit langs markten ging als bijverdienste.
Wouter hield zijn botter aan tot 1937 en hij was inmiddels ook een eendenfokbedrijf begonnen. In dat jaar verkocht hij het schip aan Kees Petersen die het nummer HK 20 ging voeren. Kees Petersen, bijgenaamd Kees Puup of Kees van Kaatje, heeft tot 1962 met deze botter gevist. Door de drooglegging van Zuidelijk Flevoland in 1958 werd het visserijgebied voor de Harderwijker vissers steeds beperkter. Kees Petersen stopte in 1963 met de visserij en verkocht zijn botter. Na vele omzwervingen belandde de HK 20 in 1987 weer in Harderwijk. De botter was er niet best aan toe. Vanaf 1987 werd de botter ingrijpend gerestaureerd door Waling en Jannie de Jong. Sinds 1999 is de botter in het bezit van de stichting “De Spakenburgse Botter”. Deze stichting gaf het schip het nummer BU 89. Dit als eerbetoon aan Peter Blokhuis Johz. (Peet van Hannes van Bont). Peter Blokhuis heeft tot 1951 gevist onder het nummer BU 89. Zijn belevenissen met de BU 89 heeft hij bijgehouden in een serie dagboeken. Over hem en de BU 89 is ook het een en ander terug te vinden in de steundossiers van de Zuiderzeewet.
Peet van Hannes van Bont erfde min of meer het nummer BU89 van zijn opa van moeders kant (Willem Koelewijn Rz). Willem stond bekend als een meer dan goede visserman. Waar hij ook viste, hij had altijd zijn netten vol en telde de beste besommingen. Zijn bijnaam was daarom “De Ruyter”, genoemd naar de beroemde zeeheld.
Peter Blokhuis, geboren 25 oktober 1895, kwam uit een echte vissersfamilie. De overgrootvader van Peter Blokhuis (BU165) heette ook Peter Blokhuis en werd geboren op 17-03-1831. Hij trouwde in 1859 met Maria Vedder. Uit dit huwelijk kwamen 9 kinderen, 5 dochters en 4 zonen. Deze zonen hielp hij allemaal aan een nieuwe botter. Zij werden de ploeg van de “Oude Bont” genoemd. In het voorjaar visten zij met de fuiken en in mei begon de staande wantvisserij op voornamelijk ansjovis.
Peter Blokhuis en zijn broer Willem waren samen vissers op de BU89 tot ongeveer 1921. Na een aantal slechte jaren samen met zijn broer Peter gevist te hebben, besloot Willem er in 1921 mee te stoppen en ging van het schip af. Peter Blokhuis bleef alleen over op de BU 89 en viste daarna samen met Ruth de Graaf. Na verloop van tijd werd de BU 89 hun gezamenlijk eigendom. De eerste jaren veranderde er niet veel. In die tijd was hij ook bestuurslid van de visserijvereniging “De Eendracht”.
In het jaar 1925 ging hij een andere visserij uitoefenen. Met de BU 89 werd toen het grootste gedeelte van het jaar op bot gevist. Vooral het gebied waar nu de Wieringermeer ligt was favoriet. In 1928 lopen zijn verdiensten terug en vraagt hij steun aan. Hij geeft op dat door de aanleg van de nieuwe Wieringermeerpolder zijn inkomsten uit het ‘bothoeken’ zijn teruggelopen. Het bothoeken was een techniek waarbij lange lijnen met haken met aas werden uit geschoten. Voorheen was hij in staat drie keer per week zijn beug te schieten en nu was dat nog maar twee keer per week mogelijk. Maar hij komt niet in aanmerking voor een financiële tegemoetkoming en hij was niet de enige. Hij stuurt daarover een brief op 8 maart 1928, waarin hij beschrijft wat er leeft in het dorp. Het hele dorp is in rep en roer omdat men het gevoel heeft dat er willekeur wordt toegepast bij het verlenen van steun. Hij schrijft: “Ik zag mijn buurvrouw met een traan in haar oog en terecht. Zij zit met 6 jeugdige kinderen en de andere buurvrouw net zo, maar die kwam gisteren met 80 gulden bij haar en zij greep ernaast. Maar omdat het steunverleningen zijn en zij een arme vissersvrouw is, krijgt zij niets. De vrouw van een knecht – die het soms nog beter had! – stond daar wel met steungeld”.
In augustus 1937 ontvangen Peter Blokhuis en zijn maat Ruth de Graaf tot hun verrassing een schrijven waarin wordt meegedeeld dat zij niet meer als hoekwantvisser worden erkend. Een inspectievaartuig heeft geconstateerd dat zij met de kuil op aal hebben gevist en dat kan gevolgen hebben voor hun lopende vergunning en de steun. Peter Blokhuis tekent protest aan. Het blijkt dat de BU76 tijdens het vissen met de kuil verward is met de BU89. Uiteindelijk wordt alles weer rechtgezet en worden zij weer erkend als hoekwantvissers. Peter Blokhuis heeft wel vaker een discussie met de autoriteiten over de juistheid van de gegevens die gebruikt worden om de uitkering in het kader van de Zuiderzeesteunwet te bepalen. Omdat hij een Pietje Precies is in het bijhouden van zijn boekhouding komt hij daar meestal goed uit.
Na de afsluiting besomde Peter naast bot ook goed met paling en snoekbaars. Tot 1950 is Peet van Hannes van Bont hoekwantvisser gebleven. Daarna is hij op de metaalfabriek Polynorm gaan werken. De visserij liep op dat moment terug, de paling en de snoekbaars minderden hard en er waren geen jongens meer te krijgen die nog op zee wilden werken. Dat jaar was het gedaan met de BU 89. De botter werd verkocht aan iemand in Utrecht.
In 1953 werd Peet vanwege weinig werk ontslagen bij Polynorm en heeft hij nog een jaar als polderwerker in Bruinisse gewerkt. De kuilvisserij met een knecht heeft hij in 1954 nog een jaar geprobeerd, maar dit was wegens slapte ook geen succes. En tot slot is hij in 1955 weer terechtgekomen op de Polynorm. Mocht u een tochtje willen maken met de huidige BU89 dan kunt u contact opnemen via info@botter.nl of bij het Schippershuijs aan de Havenstraat waar de BU89 zijn ligplaats heeft in de Museumhaven van Spakenburg.
Verslag geschreven door Hans Hoitink, secretaris van Vereniging de Bruine Vloot Spakenburg.
(
Voor zover bekend.
Naam | Eigenaar/schipper | van | tot | gebruik |
HZ 262 | Joost Westland – Huizen | 1907 | 1911 | visserij |
HZ 102 | Joost Westland – Huizen | 1911 | 1921 | visserij |
HK 112 | Wouter Klaassen – Harderwijk | 1921 | 1937 | visserij |
HK 20 | Cornelis Petersen – Harderwijk | 1937 | 1963 | visserij |
Rifi | B.v.Spanje, A.Vink – Elst | 1963 | sportvisserij | |
Rifi | Nol Bruul – Den Helder | 1970 | recreatie | |
HK 25 | Waling de Jong – Ermelo | 1986 | 1989 | recreatie |
BU 89 | St. De Spakenburgse Botter – Spakenburg | 1999 | heden | recreatie |
Werf: Schaap, Huizen
Bouwjaar: 1907
Bouwwijze: Eiken, karveel
Afmetingen: 13,5 x 4,2 m
Thuishaven: Spakenburg
Varend monument: 221
Website: www.botter.nl